Solana, yüksek işlem hacmi ve düşük ücretler için tasarlanmış açık kaynaklı bir blokzincirdir. Temelde merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) için geliştirilmiştir. Akıllı sözleşmeleri destekleyerek finansal hizmetler ve web3 oyunları gibi blokzincir tabanlı uygulamaların üretilmesine katkı sağlar. Ağın kripto parası SOL olarak bilinir. İşlem ücretlerini ödemek, staking yapmak ve yönetişime katılmak için SOL kullanılır. Böylece hem bir utility (hizmet) hem de yönetişim token’ı olarak görev yapar.
Platform Proof-of-History (PoH) ve Proof-of-Stake (PoS) olmak üzere iki farklı mutabakat kullanır. Proof-of-History sayesinde işlemlere zaman damgası verilir. Böylece olaylar arasında geçen zaman doğrulanarak mutabakat sağlanır. Daha sonra bu zaman verisi deftere kaydedilir. Bu yapı sayesinde validatorlar arasındaki koordinasyon sorununu azaltır. Bu azalmayla birlikte sistemdeki işlemler paralel olarak tamamlanabilir.
Solana ne zaman ve kim tarafından kuruldu?
Solana 2017 yılında Anatoly Yakovenko tarafından kurulmuştur. Greg Fitzgerald ve Raj Gokal gibi isimler daha sonra kurucu ortakları olarak projeye katılmışlardır. Blokzincir San Francisco merkezli Solana Labs tarafından geliştirilmiştir. Proje ise Cenevre merkezli Solana Foundation tarafından yürütülür.
Solana nasıl çalışır?
Solana, çok sayıda işlemi hızlı ve düşük maliyette gerçekleştirmek için tasarlanmış halka açık bir blokzincirdir. Bunu gerçekleştirmek için Proof-of-Stake (PoS) ve Proof-of-History (PoH) mutabakatlarını bir arada kullanır. PoS ile kullanıcılar ağın güvenliğini ve işlemlerin onaylanmasını sağlamak için teşvik edilir. Burada kullanıcılar SOL stake ederek sürece katılabilirler. PoH da bu sisteme paralel olarak çalışır. İşlemler onaylanmadan önce doğrulanabilir bir zaman kaydı oluşturur. Böylece ağ, ihtiyaç duyulan koordinasyon miktarını azaltarak onay süresini kısaltır.
Solana’da validator node’lar (düğümler) yerine validator kümeleri (cluster) kullanılır. Bu kümeler, işlemleri gerçekleştirmek için iş birliği içinde çalışır. Böylece defterin bütünlüğü de korunmuş olur. Bir Solana kümesi, katılımcıların tanımlanmasını sağlayan ortak bir genesis yapılandırmasıyla başlar. Validatorlar “gossip protocol” denilen bir haberleşme ağını kullanarak birbirini tanır. İşlemler herhangi bir validatora gönderilebilir. Gönderilen validator o anda lider konumunda değilse işlem var olan lidere iletilir. O da işlemi kaydeder. Daha sonra diğer validatorlar bu kayıtları kontrol eder. Uzlaşmaya varıldığında ise veriler saklanır.
Solana ve Ethereum farkları
Her ikisi de temelde merkeziyetsiz uygulamalar için geliştirilmiş olan Solana ve Ethereum ağları zaman içerisinde çeşitli karşılaştırmalara maruz kalmıştır. İki blokzincir arasındaki temel farkları anlamak kullanıcılar için oldukça önemlidir.
- Mutabakat: Solana hem PoS hem de PoH mutabakatlarını kullanırken Ethereum yalnızca PoS kullanır.
- İşlem hızı: Saniyede binlerce işlem gerçekleştirebilen Solana’nın aksine Ethereum, saniyede 15 ila 30 arasında işlem gerçekleştirmesiyle bilinir.
- Ücretler: Solana’da işlem ücretleri düşüktür. Ethereum’da ise ağa ne kadar talep varsa ücretler de o kadar artar.
- Akıllı sözleşmeler: Akıllı sözleşmeleri çalıştırmak için Ethereum EVM’yi (Ethereum Virtual Machine) kullanır. Solana ise eBPF’den (extended Berkeley Packet Filter) yararlanır. eBPF, işlemlerin daha hızlı gerçekleştirilmesi için Solana’nın çalışma mantığına yardımcı olur.
Solana nasıl kullanılır?
Solana’yı kullanmak için öncelikle bir kripto para cüzdanına sahip olmalısınız. Kullanılan cüzdanın Solana ile uyumlu olması gerekir. Daha sonrasında bu cüzdana dilediğiniz miktarda SOL aktarabilirsiniz. SOL’u yalnızca alım satım işlemleri için kullanmazsınız. Aynı zamanda eğer bir merkeziyetsiz uygulama geliştirmek isterseniz ya da SOL stake etmek isterseniz de bu coin’e ihtiyaç duyarsınız.
SOL stake etmek için staking’i destekleyen bir cüzdan kullanmanız gerekir. Daha sonra bir stake hesabına SOL’larınızı gönderirsiniz. Bu noktada istediğiniz kadar stake hesabı açabileceğinizi belirtmek gerekir. Bu hesapların hepsini de tek bir cüzdan aracılığıyla kontrol edebilirsiniz. Staking ödülleri kazanabilmek için SOL coin’lerinizi bir validatora devretmeniz gerekir. Her bir stake hesabı yalnızca bir tane validatorla eşleştirilebilir. Bu yüzden farklı validatorlar tercih etmek isterseniz farklı stake hesapları oluşturmanız gerekir.
Solana coin nedir?
Solana coin ya da SOL, ağın utility ve yönetişim varlığıdır. Bir kullanıcı zincir üzerinde herhangi bir işlem yaptığında SOL üzerinden bir ücret öder. Bu ücretler oldukça düşük tutularak blokzincir kullanılarak geliştirilen ürünlerin daha çok kişi tarafından kullanılmasını sağlamak amaçlanır. Ayrıca kendi merkeziyetsiz uygulamanızı oluştururken de daha ekonomik bir yol izleyebilmenize olanak tanır. Solana’ya bağlı olarak geliştirilen uygulamaları kullanmak için de SOL kullanılır. Bu sebeple coin’in kullanım alanı oldukça geniştir.
Solana’nın sistemi otomatik olarak yeni SOL coin üretip bunların toplam arza eklenmesini sağlar. Yeni çıkarılan SOL coin’ler staking gibi süreçlere katılan kullanıcılara ödül olarak dağıtılır. Böylece ağın sürdürülebilirliği ve güvenliğine yardımcı olmaları için topluluk ödüllendirilmiş olur. Dengeyi sağlamak için ödenen işlem ücretlerinin hepsinin yüzde 50’si kalıcı olarak yakılır. Bu da zamanla toplam arzı azaltır. Bu yakma mekanizmasıyla arzın net büyümesi kısmen dengelenir.
SOL nasıl alınır?
SOL işlemlerini blokzincir tabanlı yenilikçi ürün ve hizmetler geliştiren Paribu üzerinden yapabilirsiniz. Bunun için öncelikle bir Paribu hesabı açmanız ve KYC (Müşterini tanı) sürecini tamamlamanız gerekir. Hesabınızı açtıktan sonra SOL piyasa sayfasını ziyaret ederek standart ya da gelişmiş görüntüleme seçeneklerini kullanabilirsiniz. Her iki seçenekte de SOL alımı yapmak için Limit, Piyasa ve Koşul emirlerinden birini seçebilirsiniz. Fiyat kısmından coin’i aldığınız fiyatı görürsünüz. Daha sonra almak istediğiniz SOL miktarını girip alım işleminizi tamamlayabilirsiniz.
Solana güvenilir mi?
Solana’nın güvenlik denetimleri çeşitli şirketler tarafından yapılmıştır. Bu konuda Solana sadece platform genelinde değil sunduğu özellikler ve ürünler için de denetlemeler yaptırmıştır. Tüm denetim raporlarını tek bir sayfada toplayarak toplulukla açık bir şekilde paylaşmışlardır. Kullanıcıların güvenlik önlemlerini artırabilmeleri için de birçok kaynak yayınlamışlardır. Ayrıca kullanıcılar şüpheli bir durumla karşılaşırlarsa resmi Discord ve Telegram kanallarından da yardım alabilirler.
Solana’nın hem PoS hem de PoH mutabakatlarını kullanması da güvenliği için olumlu bir durumdur. Böylece platform, iki farklı algoritmanın desteğini alır. Ancak herhangi bir kripto para projesinde olduğu gibi kullanıcıların kendi araştırmalarını iyi yapmaları gerekir. Önerilen güvenlik önlemlerini sağlamaları da oldukça faydalı olacaktır.
SOL coin yorum ve geleceği
SOL coin’in geleceğini değerlendirirken Solana’nın teknolojisinin ve sunduğu ürünlerin blokzincir alanındaki yerini göz önüne almak gerekir. Blokzincir alanında en büyük sorunlardan olan işlem hızı ve yüksek ücretlere bir çözüm olarak geliştirilmiş olması önemli bir noktadır. Bu sayede SOL’ün de kullanım alanı sadece Solana üzerinde değil, blokzincir kullanılarak geliştirilen diğer uygulamalarda da yer alacaktır. Daha yaygın kullanım alanı sayesinde coin’in değeri olumlu etkilenebilir.
Tüm kripto para projelerinde olduğu gibi Solana da kendi risklerini barındırabilir. Teknik zorluklar, potansiyel çevrimiçi saldırılar veya regülasyona dayalı değişiklikler coin’in geleceğini etkileyebilir. Bu sebeple kullanıcıların kendi araştırmalarını iyi yapmaları önerilir. Ağın gelişimlerini yakından takip ederken hakkında çıkan haberlere de dikkat etmelerinde fayda vardır.
En düşük fiyat ile en yüksek fiyat ve toplam arz
SOL bugüne dek en yüksek fiyatını 294,33 dolar ile 19 Ocak 2025’te görürken en düşük fiyatını 0,5052 dolar ile 11 Mayıs 2020’de gördü. Toplam arzı 607.330.483,26 SOL olan kripto paranın dolaşımdaki arzı ise 539.664.939,75 SOL’dür.
