Token, var olan bir blokzincirde bulunan birim değerdir. Token’ların kendi blokzincirleri yoktur, mevcut bir kripto para biriminin blokzincirine bağımlı olurlar. Token’ların birim değeri olduğundan, bu değer alınıp satılabilir. Değer, madeni para, puan, sertifika, oyun içi öğeler vb. şekillerde olabilir.

Token’lar genellikle borsada halka arz edilen şirketlerin halka arz ile karşılaştırılabilecek bir ICO (“Initial Coin Offering” ya da Türkçesiyle “İlk ​Koin Arzı”) veya IPO (“Initial Public Offering” ya da Türkçesiyle “İlk Halka Arz”) ilk satış için kullanılır. 

Bir kripto para birimi ve bir token arasındaki en büyük fark, kripto para birimlerinin kendi blokzincirine sahip olmalarıdır, diğer yandan token’lar, merkezî olmayan uygulamaların oluşturulmasını kolaylaştıran Ethereum, Bitcoin, Waves gibi bir blokzincir üzerine inşa edilmiştir.

Token ne işe yarar? 

​​Token’lar, ödeme aracı olmakla beraber çok daha geniş kullanım alanına sahiptir. Özellikle merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarında, platform içi hizmetlerde, yatırım araçlarında ve yönetim haklarında öne çıkarlar. Token’lar, değer transferi için kullanılabilir. Dijital varlıkları başka bir kişiye transfer etmek için ideal bir araçtır. Bununla birlikte yatırımcılar tarafından da sıkça tercih edilir. Borsada işlem gören token’lar, değer değişiklikleri gösterebilen varlıklardır ve bu varlıkların fiyat hareketleri yatırımcılar tarafından ilgiyle takip edilir.

Bazı token’lar, yalnızca belirli bir platformda işlev görür. Örneğin, oyun platformlarında kullanılan token’lar, oyun içi ögeleri satın almak için kullanılır. Bunun yanı sıra merkeziyetsiz özerk organizasyon (DAO) gibi yapılarda yönetim hakları sunan token’lar da mevcuttur. Bu tür token’lar, kullanıcılarına projeler üzerinde oy kullanma imkânı sağlar. 

Ethereum gibi ağlar üzerinde çalışan token’lar, akıllı sözleşmelerin çalıştırılmasında önemli bir rol oynar. Bunun yanı sıra stake işlemleri için de kullanılabilir. Kullanıcılar token’larını belirli bir süre boyunca ağda kilitleyerek ödüller kazanabilir. Bu sayede pasif gelir elde edebilirler.

Token nasıl alınır? 

Token almak için öncelikle güvenilir bir kripto borsasında hesap oluşturmanız gerekir. Bu hesap, token’ların saklanmasını ve işlem yapılmasını sağlar. Paribu’da hesap oluşturup kimlik doğrulama sonrasında işlem yapmaya başlayabilirsiniz. Hesabınıza para aktardıktan sonra almak istediğiniz token’ı borsada seçip alım işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Token’ı satın aldıktan sonra kripto borsasından kişisel cüzdanınıza transfer edebilirsiniz. Satın aldığınız token’ları kripto borsasında veya cüzdanınızda takip edebilir ve işlem geçmişini kontrol edebilirsiniz. Token’lar zaman içinde değer kazanabilir veya kaybedebilir. Buna bağlı olarak değer değişimlerini izleyip borsaya aktarım yapıp kârınızı alabilirsiniz.

Token’lar, belirli bir süre sonunda geçerliliğini yitirebilir. Süresi dolan token’lar sistem tarafından otomatik olarak geçersiz hâle gelir. Ancak token’ların geçersiz olmasına yalnızca sürenin dolması neden olmaz. Bazı durumlarda, projenin token’ı iptal etmesi, teknik hatalar, uyumsuz ağlarda kullanım, kötü niyetli müdahaleler veya blokzincir üzerinde yapılan kapsamlı güncellemeler de token’ların işlevini kaybetmesine yol açabilir. Ayrıca, yasal düzenlemeler de token’ların geçerliliğini doğrudan etkileyebilir. Bir ülke tarafından yasaklanması ya da regülasyonlara tabi tutulması, token kullanımını sınırlayabilir. Yatırımcıların mağduriyet yaşamamaları adına, sahip oldukları token’lara ilişkin teknik, hukuki ve platform bazlı gelişmeleri düzenli şekilde takip etmeleri kritik önem taşır.

Token ve coin: Aralarındaki farklar 

Dijital varlıklar aynı kategoride değerlendirilse de, teknik ve işlevsel açıdan token ve coin farkı bulunur. Coin, kendi blokzinciri üzerinde çalışan bir dijital para birimidir. Coin’ler, bağımsız blokzincir ağlarında faaliyet gösterir; örneğin Bitcoin ve Ethereum gibi.

Token’lar ise halihazırda var olan bir blokzincir ağı üzerinde oluşturulan dijital varlıktır ve genellikle belirli bir proje veya platforma ait hizmetlerin veya hakların temsilcisi olarak kullanılır. Kendi blokzincirleri yoktur; çoğunlukla Ethereum gibi ağların altyapısını kullanırlar.

Coin çeşitleri, kullanıcılara işlemlerinde daha fazla özgürlük ve gizlilik sunar. Token’lar ise genellikle belirli bir blokzinciri ağının parçası olarak yaratıldığından o ağın belirlediği kurallara bağlıdır.

Coin’ler, yalnızca değerlerinin transferini sağlar, kendileri doğrudan taşınmaz. Öte yandan token’lar bir borsadan diğerine transfer edildiğinde, token’ın kendisi taşınmış olur.

Coinler, çoğunlukla değer transferi amacıyla kullanılan dijital para birimleridir ve kendi blokzincir ağları üzerinde işlem görürler. Token’lar ise daha geniş bir işlevsellik sunar. Yatırımcılara oy verme hakkı tanıyabilir veya belirli topluluklara erişim gibi farklı amaçlara hizmet edebilir. Kendi blokzincirleri bulunmaz; genellikle Ethereum gibi mevcut ağlar üzerinde çalışırlar ve akıllı sözleşmeler aracılığıyla yönetilirler.

Coinlerin yaratılması genellikle madencilik veya staking gibi yöntemlerle yapılırken token’lar ICO, IEO veya airdrop gibi yöntemlerle dağıtılır. Kısacası, token’lar projelere özgü daha özel işlevler ve haklar sağlar.

En yaygın kullanılan token çeşitleri 

Token’ların farklı çeşitleri vardır. Token çeşitleri, dijital varlıkların farklı işlevlere ve özelliklere sahip olmasını sağlar. En popüler token türlerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Utility Token (Hizmet Token’ı): Bir platformda belirli hizmetlere erişim sağlamak veya ürünleri satın almak için kullanılır. Genellikle bir blokzinciri projesinin iç ekosisteminde işlem yapmaya olanak tanır.
• Security Token (Güvenlik Token’ı): Finansal varlıkları temsil eden dijital token’lardır. Genellikle bir şirketin hisse senetleri, gayrimenkul veya başka bir yatırım aracını temsil eder. Yatırımcılar, security token’lar aracılığıyla yatırım yapabilir ve bu token’lar regülatörler tarafından sıkı bir şekilde denetlenir.
• Stablecoin (Stabil Coin): Değeri sabit tutulan token’lardır ve genellikle bir fiat para birimi ile sabitlenir (örneğin, 1 USD = 1 USDT). Bu sayede volatilite sınırlanarak ticaret ve yatırım için daha güvenli bir ortam sağlanır. Tether (USDT), USD Coin (USDC) gibi stablecoin örnekleri yaygın olarak kullanılır.
• Governance Token (Yönetim Token’ı): Sahiplerine belirli bir platformun yönetimine katılma hakkı verir. Yatırımcılara oy verme ve platformun geleceği hakkında kararlar alma imkânı sunar. 
• Fan Token: Spor kulüpleri, sanatçılar veya markalar gibi belirli topluluklar ve hayran grupları için oluşturulan dijital token’lardır. Fan token, özellikle kulüplerin ve markaların hayranlarıyla etkileşime geçmesi için yeni bir yol sunar, onları yalnızca tüketici değil aynı zamanda platform yönetimine katılabilen paydaşlar haline getirir. Galatasaray Fan Token’ı taraftarlara sağladığı olanaklarla buna iyi bir örnek.

Token standartları nelerdir?

Token standartları, dijital varlıkların blokzincir ağlarında nasıl çalıştığını ve birbirleriyle nasıl etkileşimde bulunduğunu belirleyen kurallardır. Blokzinciri üzerinde dijital varlık yaratma sürecinde tüm bunlara dayanılarak token oluşturma süreci tamamlanır. En yaygın kullanılan standartlardan biri ERC-20, Ethereum blokzinciri üzerinde token oluşturmak için en çok tercih edilen standarttır. Bu standart, token’ların temel işlevlerini ve kurallarını belirleyerek Ethereum ağı üzerindeki farklı token’ların uyumlu bir şekilde çalışmasına olanak verir. ERC-721 ise benzersiz, değiştirilemez token’lar (NFT) için bir standarttır. Her token benzersizdir ve dijital sanat eserleri veya koleksiyon ürünleri gibi varlıkları temsil eder. 

ERC-1155 ise aynı kontrat içinde hem fungible (değiştirilebilir) hem de non-fungible (değiştirilemez) token’ların oluşturulmasına olanak tanır bu da özellikle oyun endüstrisinde kullanımı yaygınlaştırır. ERC-223, ERC-20’nin geliştirilmiş bir versiyonudur ve token transferleri sırasında oluşabilecek hata ve kayıpları önlemeyi hedeflerken, ERC-777 daha verimli işlem maliyetleri ve ek güvenlik özellikleri sunar. Tüm bu standartlar, token’ların blokzincir ağlarında daha verimli ve uyumlu bir şekilde işlem yapabilmesini mümkün kılar. Bu standartlara göre token’lar oluşturulur fakat bazı token’lar oluşturulduğu anda piyasaya sürülmez. ICO gibi süreçlerde, token’lar genellikle belirli bir süre boyunca kilitlenir. 

Token kilit açılımları, yatırımcıların token’larını erken satmalarını engellemek amacıyla ilgili token’lara kilit yapılır. Kilitli token’lar, önceden belirlenmiş şartlar yerine getirilene kadar alım-satım veya kullanım amacıyla serbest bırakılmaz. Bu mekanizma, projenin güvenilirliğini artırırken, piyasadaki ani satış baskılarını önleyerek token değerinin korunmasına katkı sağlar. Kilit açılımı gerçekleştiğinde, token sahipleri belirlenen süre sonunda bu varlıkları satma ya da kullanma hakkına sahip olur. Bu süreç, arz-talep dengesini etkileyerek token fiyatının piyasa koşullarına bağlı olarak dalgalanmasına yol açabilir.