Uniswap, bir merkeziyetsiz borsadır (DEX). Temelde Ethereum blokzincirinde çalışır. Token çiftleri arasındaki alım satımı otomatik olarak gerçekleştirmek için akıllı sözleşmelerden yararlanır.
Emir defterleri yerine likidite sağlayıcıların token çiftlerini havuzlara yatırdığı ve borsanın fiyatları arz talep dengesine göre algoritmik olarak belirlediği otomatik piyasa yapıcı (AMM) modelini kullanır. Bu yaklaşım sayesinde herkes likidite sağlayarak ödül kazanabilir. Ayrıca işlemler anında ve şeffaf bir şekilde gerçekleştirilmiş olur.
Ethereum’un Proof-of-Stake (PoS) mutabakatını kullanır. Yönetişim token’ı UNI’dir. Token sahipleri protokol yükseltmeleri ve ücret yapıları gibi konularda oy kullanabilir. Uniswap zamanla Ethereum’un yanı sıra Arbitrum, Optimism, Polygon ve Solana dahil olmak üzere birden fazla ağa genişlemiştir. 2025’te kendi zinciri Unichain’i piyasaya sürmüştür. Unichain, Ethereum tabanlı Katman-2 (Layer-2) blokzinciridir.
Uniswap ne zaman ve kim tarafından kuruldu?
Uniswap 2018 yılında Hayden Adams tarafından kurulmuştur. Uniswap V2 güncellemesi 2020’de, V3 güncellemesi ise 2021’de gerçekleştirilmiştir. Aynı yıl UNI token da kullanıcılara tanıtılmıştır. Kendi zinciri Unichain’i ise 2025’te piyasaya sürmüştür.
Uniswap nasıl çalışır?
Uniswap, Ethereum üzerinde AMM modelini kullanarak çalışır. Bu modelde likidite havuzları bulunur. Likidite havuzları token çiftlerini barındıran akıllı sözleşmeler olarak düşünülebilir. Her havuz sabit bir formülü takip eder. Kullanıcı token swap’lediği zaman havuza bir varlık ekleyip diğer varlığı çıkarır. Formül, rezervlerin çarpımının sabit kalmasını sağlayarak yeni fiyatı belirler.
Herhangi bir kullanıcı bir havuza eşit değerde iki token yatırarak likidite sağlayıcı (LP) haline gelebilir. Karşılığında havuzdaki paylarını temsil eden LP token’lar edinirler. Havuzdan işlem gerçekleştikçe bir işlem ücreti alınır. Bu işlem ücretleri daha sonra LP token miktarlarına göre likidite sağlayıcılara dağıtılır.
Uniswap V3 ile birlikte likidite sağlayıcılarının belirli fiyat aralıkları seçmelerine olanak tanıyan yoğunlaştırılmış likidite (concentrated liquidity) kavramı tanıtılmıştır. Bu sayede sermaye verimliliği sağlanır. Son olarak Unichain ile Uniswap kendi Ethereum Katman-2 zincirini piyasaya sürmüştür. Bu zincir de aynı AMM mantığını Optimism’in rollup teknolojisiyle daha hızlı ve daha ucuza yürütür. Rollup’lar işlemleri zincir dışında yürütürken sonucu Ethereum üzerinde gerçekleştirirler.
Uniswap’in temel özellikleri
- Otomatik piyasa yapıcı (AMM): Fiyatların arz talep dengesine göre algoritmik bir şekilde belirlendiği otomatik piyasa yapıcı modelini kullanır. Bu klasik emir defterlerine bir alternatiftir.
- Likidite sağlayıcıları ve havuzları: Kullanıcılar havuzlara likidite sağlayarak LP token kazanabilirler.
- Çoklu zincir desteği: Ethereum ve Solana başta olmak üzere birden fazla blokzinciri destekler.
- Yoğunlaştırılmış likidite (concentrated liquidity): Likidite sağlayıcılarının özel fiyat aralıkları seçmelerine olanak tanıyan yoğunlaştırılmış likidite özelliğine sahiptir.
UNI güvenilir mi?
Uniswap’in kodu ve kaynakları toplulukla açık bir şekilde paylaşılmıştır. Bu da platformun güvenilirliğini yorumlarken dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Ayrıca yaygın olarak kullanılan Ethereum ve Solana ağlarını kullanıyor olması da platformun güvenliği için önemli bir noktadır.
UNI token’ın güvenlik denetimi 6 kişilik bir mühendis ekibi tarafından yapılmıştır. Ayrıca platformun güvenliğini artırmak için arızaları fark edip bildiren kullanıcılara ödül verilmektedir. Bu ödül sistemi bug bounty olarak bilinir. Bu sayede tüm topluluğun sürece katılması sağlanır. Ancak herhangi bir kripto para projesinde olduğu gibi kullanıcıların kendi araştırmalarını iyi yapmaları ve alabilecekleri risklerin farkında olmaları gerekir.
UNI token yorum ve geleceği
UNI token’ı değerlendirirken daha geniş web3 ekosistemindeki yerini göz önüne almak gerekir. UNI’nin bağlı olduğu Uniswap, popüler merkeziyetsiz borsalardan biridir. 2025’te merkeziyetsiz finans (DeFi) için geliştirdiği Unichain’i de kullanıcılara tanıtmıştır.
Burada projenin gidişatını kullanıcıların bu gibi özelliklerden ne kadar fayda görebildiği ve buna ek olarak sunulan ürünleri tercih edip etmeyecekleri belirleyebilir. Ancak diğer projelerde olduğu gibi regülasyona dayalı değişiklikler dahil olmak üzere ekosistemdeki daha geniş çaplı gelişmelerden etkilenebilir. Bu nedenle kullanıcıların kendi araştırmalarını iyi yapmaları önerilir.
En düşük fiyat ile en yüksek fiyat ve toplam arz
UNI bugüne dek en yüksek fiyatını 44,97 dolar ile 3 Mayıs 2021’de görürken en düşük fiyatını 0,419 dolar ile 17 Eylül 2020’de gördü. Toplam arzı 1.000.000.000 UNI olan kripto paranın dolaşımdaki arzı ise 628.739.836,71 UNI’dir.
UNI nasıl alınır?
UNI işlemlerini blokzincir tabanlı yenilikçi ürün ve hizmetler geliştiren Paribu üzerinden yapabilirsiniz. Bunun için öncelikle bir Paribu hesabı açmanız ve KYC (Müşterini tanı) sürecini tamamlamanız gerekir. Hesabınızı açtıktan sonra UNI piyasa sayfasını ziyaret ederek standart ya da gelişmiş görüntüleme seçeneklerini kullanabilirsiniz. Her iki seçenekte de UNI alımı yapmak için Limit, Piyasa ve Koşul emirlerinden birini seçebilirsiniz. Fiyat kısmından token’ı aldığınız fiyatı görürsünüz. Daha sonra almak istediğiniz UNI miktarını girip alım işleminizi tamamlayabilirsiniz.
