THORChain (RUNE), farklı blokzincir ağları arasında kripto para takasını mümkün kılan bir DeFi (merkeziyetsiz finans) protokolüdür. Diğer bir deyişle, kullanıcıların Bitcoin, Ethereum, ve Litecoin gibi farklı ağlardaki kripto paraları aracı veya merkezi bir borsa olmadan doğrudan takas edebilmesini sağlar. Protokol, klasik borsalardaki işlem mantığını merkeziyetsizliğe uyarlayan bir yapıyla çalışır ve bu işlemleri otomatik piyasa yapıcı (AMM) modeliyle gerçekleştirir. RUNE, protokolün yerel kripto parasıdır.
THORChain ne zaman ve kim tarafından kuruldu?
THORChain, 2018 yılında bir hackathon projesi olarak ortaya çıkmıştır. Projenin kurucuları kimliklerini paylaşmamıştır; bu da THORChain’in merkeziyetsizlik ilkesiyle çalıştığının bir göstergesidir.
THORChain Ana ağı (mainnet) birkaç deneme ve testnet aşamasından sonra Nisan 2021’de resmî olarak başlatılmıştır. Bu lansmanla birlikte THORChain, Bitcoin, Ethereum ve Litecoin gibi farklı zincirlerdeki varlıkların gözetimsiz ve merkeziyetsiz şekilde takas edilmesini sağlayan ilk platformlardan biri hâline gelmiştir.
THORChain nasıl çalışır?
THORChain, Cosmos SDK tabanlı bir DeFi protokolüdür. Geleneksel borsalara benzer şekilde çalışsa da aracıya ihtiyaç duymadan, zincirler arası işlemleri otomatik olarak yöneten bir altyapıya sahiptir. Protokolün temel amacı, kullanıcıların üçüncü taraflara güvenmeden kendi varlıklarını takas edebileceği açık ve güvenli bir finansal ekosistem sunmaktır.
Bu yapı sayesinde zincirler arası birlikte çalışabilirlik (interoperability) elde edilir. Konsensüs mekanizması olarak Tendermint Bizans Hata Toleranslı (BFT) algoritması kullanılır. Bu algoritma, node’ların işlemleri doğrulamasını ve ağın güvenliğini sağlamasını mümkün kılar. İşlem altyapısı olarak da otomatik piyasa yapıcı (AMM) modeli benimsenir. Tüm takas işlemleri ağın yerel token’ı olan RUNE üzerinden gerçekleştirilir. Örneğin, kullanıcılar Bitcoin’den Ethereum’a geçmek istediğinde bu işlem BTC → RUNE → ETH şeklinde, çift takas yoluyla yapılır.
RUNE coin, THORChain’in işleyişinde merkezi bir role sahiptir. Takas işlemlerinde köprü görevi gören RUNE, aynı zamanda her likidite havuzunda eşleşen varlıktır. Protokol üzerinde doğrulama yapan node’lar, ağın güvenliğini sağlamak için RUNE stake eder. RUNE ayrıca yönetişim süreçlerinde oy hakkı sunar ve kullanıcıların karar alma mekanizmasına katılmasını sağlar. Bununla birlikte, likidite sağlayıcılar da RUNE coin kullanarak havuzlara katkı sağlar ve karşılığında işlem ücretlerinden pay alır.
RUNE Coin nerede kullanılır?
RUNE coin, THORChain ekosisteminin merkezinde yer alır ve hem teknik hem ekonomik işlevleriyle protokolün tüm mekanizmalarında aktif olarak kullanılır.
- RUNE coin, farklı blokzincirler arasında gerçekleşen takas işlemlerinde köprü varlık olarak görev yapar. Bu yapı, RUNE’un ağdaki tüm likidite havuzlarının merkezinde yer almasını sağlar. Kullanıcılar, bir likidite havuzuna katkı sunarken RUNE ile birlikte eşleşen bir başka varlığı da ekler; bu sayede hem takas işlemleri desteklenir hem de kullanıcılar işlem ücretlerinden pay alarak gelir elde edebilir.
- RUNE coin aynı zamanda THORChain’in node yapısında da önemli bir rol oynar. Ağı güvence altına alan doğrulayıcılar (node’lar), RUNE stake ederek sistemin çalışmasına katkı sağlar ve ödüller kazanır.
- Rune coin sahipleri topluluk tabanlı yönetişim süreçlerinde oy hakkı vererek protokol kararlarına katılabilir.
RUNE nasıl kazanılır?
RUNE coin, klasik anlamda madenciliği yapılan bir kripto varlık değildir. Yani Bitcoin’deki gibi işlem gücüne dayalı bir Proof-of-Work sistemi yoktur. Ancak THORChain ağı, node’ların RUNE stake ederek katıldığı bir yapıya sahiptir ve bu doğrulayıcılar işlemleri onaylayarak ödül kazanırlar. Bunun dışında, bireysel kullanıcılar likidite sağlama (liquidity providing) yoluyla sisteme katkı sunabilir ve bu katkıları karşılığında RUNE cinsinden getiri elde edebilirler.
Kullanıcılar RUNE token ile çeşitli şekillerde gelir elde edebilir. Likidite havuzlarına RUNE ve bir başka varlığı eşli şekilde yatırarak, havuzdaki işlemlerden alınan ücretlerden pay kazanabilirler. Daha teknik bilgiye sahip kullanıcılar ise node operatörü olarak yüksek miktarda RUNE stake ederek, doğrulama ve blok üretme görevlerinden gelir sağlayabilir. Ayrıca RUNE, piyasada işlem gördüğü için değer kazancı da yatırımcılar için potansiyel bir kazanç yolu sunar.
En düşük fiyat ve en yüksek fiyat ile toplam arz
RUNE en düşük değerini 0.007939 dolar ile 28 Eylül 2019 tarihinde görürken, en yüksek değerini ise, 21.26 dolar ile 19 Mart 2021 tarihinde gördü. Toplam arzı 425.474.289 RUNE token’ın dolaşımdaki arzı 351.424.001 RUNE’dur.
RUNE Coin yorumları ve geleceği
RUNE coin ve THORChain protokolü, DeFi ekosisteminde zincirler arası takas (cross-chain swap) çözümleri sunmasıyla öne çıkan projelerden biridir. Bu nedenle, RUNE’a yönelik yorumlar genellikle teknik altyapısına ve sunduğu kullanım kolaylığına odaklanır. RUNE’un geleceği ise büyük ölçüde THORChain’in teknolojik gelişimine, zincir desteğinin genişletilmesine ve güvenlik altyapısının istikrarına bağlıdır. Yine de, kripto piyasasındaki volatilite, regülasyon gelişmeleri ve rekabet gibi dış faktörler RUNE’un fiyat performansı üzerinde etkili olabilir. Bu nedenle, RUNE coin gelecekte önemli bir kullanım alanı barındırsa da yatırım açısından dikkatli ve bilinçli hareket etmek her zaman önemlidir.
