Cardano (ADA), kripto para transferleri için kurulan bir platformdur. Platform üçüncü nesil bir blokzincir olarak öne çıkar. İlk nesil blokzincir olan Bitcoin ve ikinci nesil olan Ethereum temel alınarak geliştirilmiştir. Cardano, tedarik zinciri yönetimi, finans, sağlık ve üretim gibi geniş bir kullanım alanına sahiptir. Platformun kripto parası ADA’dır.
Cardano ne zaman ve kim tarafından kuruldu?
Cardano, 2015 yılında çalışmalara başlayan ve Ethereum kurucuları arasında yer alan Charles Hoskinson tarafından yaratıldı ve 2017’de piyasaya sürüldü. Cardano Vakfı tarafından desteklenir. ADA projesi bir ICO (İlk para arzı) süreci geçirdi.
Cardano’nun geçirdiği ICO süreci 2015 yılından 2017 yılına kadar devam etti. Bu süreç birkaç aşamadan oluştu. Yatırımcılar ellerindeki Bitcoin’lerle (BTC) Cardano alabiliyordu. Toplamda yaklaşık 62,2 milyon dolar değerinde Bitcoin karşılığında ADA satışı yapıldı. Bu sayı, o dönemki en büyük ICO’lardan biri olarak yerini aldı. ICO için Cardano ekibi, 25,9 milyar ADA coin’i satışa sundu ve ICO için ayrılan coin’lerin tamamını sattı.
ADA’nın altyapısı
ADA, Cardano ağı üzerinde çalışır. Settlement Layer (CSL) ve Computation Layer (CCL) olmak üzere katmanlı bir mimarı üzerine kuruludur. CSL üzerinde ADA işlemleri kaydedilir ve para transferleri gerçekleştirilir. CCL üzerinde ise akıllı sözleşmeler ve dApp’ler çalışır. Bu sayede Cardano daha esnek ve ölçeklenebilir bir hale gelir.
Cardano, Proof-of-Stake (PoS) mekanizması üzerine kurulu Ouroboros adlı konsensüs algoritmasını kullanır. Ağa katılan doğrulayıcılar, ADA token’larını stake ederek blok üretme ve doğrulama hakkı kazanır.
ADA, Cardano’nun kripto parasıdır. Kendi ağı üzerinde çalıştığı için herhangi bir üçüncü taraf token standardına bağlı değildir. Ekosistem içinde çıkarılan diğer token’lar için CIP-20 ve CIP-68 gibi Cardano’ya özgü standartlar geliştirilmiştir.
Cardano’nun gelişim evreleri nelerdir?
Cardano, kendi hedeflerine ulaşmak için beş farklı aşamadan geçmiştir. Bu süreçler tarih boyunca önemli kişilerin isimleriyle adlandırılmıştır.
- Byron: 2017-2020 arasını simgeleyen Byron döneminde, Cardano blokzincirinin temel altyapısı oluşturulmuş ve ADA kripto para birimi piyasaya sürülmüştür. İsim, Romantizm hareketinin önemli figürlerinden olan İngiliz şair Lord Byron’dan esinlenmiştir. Byron aynı zamanda bilgisayar biliminin öncüsü Ada Lovelace’in babasıdır, bu da ADA kripto para birimi ile bir bağ kurar.
- Shelley: Cardano’nun merkeziyetsiz bir sisteme geçişini simgeleyen Shelley döneminde, stake havuzları tanıtılmış ve ADA sahiplerinin ağın mutabakat mekanizmasına katılımı sağlanmıştır. İsim, İngiliz şair Percy Bysshe Shelley’in özgürlükçü ve yenilikçi düşünceleri Cardano’nun merkeziyetsizlik vizyonuyla örtüşmesinden gelir.
- Goguen: Bu dönem akıllı sözleşmelere hazırlık ve uygulama dönemidir. Bu aşamada Allegra, Mary ve Alonzo adında üç önemli hard fork gerçekleşmiştir. Allegra güncellemesinde işlemlere geçerlilik süreleri eklenmiş ve bu adım akıllı sözleşmelere giden yolun temelini oluşturmuştur. İsim, Percy Bysshe Shelley’nin kızı Allegra’dan esinlenmiştir. Mary güncellemesi, Cardano’yu çoklu varlık defterine dönüştürerek ADA’nın yanı sıra kullanıcıların kendi tokenlarını da işlem yapabilir hale getirmiş; ayrıca kötüye kullanımın önüne geçmek için her işlem çıktısına minimum ADA şartı getirilmiştir. İsim, ünlü bilim insanı Mary Shelley’den gelir. Alonzo aşamasında ise Cardano, karmaşık akıllı sözleşmeler oluşturmak için güçlü bir betik dili olan Plutus’u eklemiştir. İsim, matematikçi ve mantıkçı Alonzo Church’den esinlenmiştir.
- Basho: Cardano’nun programlanabilirliği, ölçeklenebilirliği ve yönetişimini geliştirmeye odaklanan Basho aşamasında Babbage hard fork’u gerçekleşmiştir. Bu aşamada plutus geliştirilerek, harcanmadan işlem girdilerine referans verilmesi mümkün kılınmıştır. İsim, bilgisayar biliminin babası olarak kabul edilen Charles Babbage’dan gelir.
- Voltaire: Bu aşamada Cardano, yönetişimini daha da merkeziyetsizleştirmeyi hedefler. Voltaire aşamasında Conway hard fork’ u gerçekleşmiştir. Bu aşamada Genesis anahtarlarını delege edilmiş temsilciler (DReps) ve Anayasa Komitesi ile değiştirmiştir. DReps, ADA sahiplerini yönetişimde temsil ederken, komite Cardano’nun anayasasını korur. Bu dönem, yönetişim süreçlerini revize eder. İsim, matematikçi John Horton Conway’den esinlenmiştir.
ADA madenciliği yapılıyor mu?
ADA, madenciliği yapılan kripto para birimi değildir. Bunun nedeni, Cardano’nun Proof-of-Work (PoW) değil, Ouroboros adında Proof-of-Stake tabanlı bir konsensüs mekanizması kullanmasıdır. Cardano üzerinde blok üretimi, stake pool operatörleri tarafından yapılır. ADA token sahipleri, coin’lerini stake ederek ağa katkıda bulunabilir. Blok üreticileri, rastgele seçilir ve seçilen doğrulayıcılar yeni blok oluşturur. Bu sürecin karşılığında ödül olarak ADA token dağıtımı gerçekleşir.
ADA nerede kullanılır?
ADA token’ın ağ üzerinde çeşitli kullanım alanları bulunur. Cardano ağında yapılan her transfer, akıllı sözleşme etkileşimi veya token oluşturma işlemi ADA ile ödenir. Kullanıcılar ADA’larını stake pool’lara yatırarak ağa katılabilir ve süreç sonunda ADA Token ile ödüllendirilir. ADA sahipleri Voltaire dönemiyle, ağın geleceğiyle ilgili oy kullanma hakkı kazanır.
En düşük fiyat ile en yüksek fiyat ve toplam arz
ADA, bu zamana kadarki en düşük fiyatını 0.01735 dolar ile 2 Ekim 2017’de, en yüksek fiyatını 3,10 dolar ile 2 Eylül 2021’de gördü. Dolaşan arzı 35.698.219.657,73 ADA olan kripto paranın toplam arzı 44.993.958.658,11 ADA’dır.
Paribu’da ADA işlemleri nasıl yapılıyor?
ADA/TL veya ADA/USDT işlemlerinizi blokzincir tabanlı yenilikçi ürün ve hizmetler geliştiren Paribu üzerinden yapabilirsiniz. Bunun için öncelikle bir Paribu hesabı açmanız ve KYC (Müşterini tanı) sürecini tamamlamanız gerekir. Hesabınızı açtıktan sonra ADA piyasa sayfasını ziyaret ederek standart ya da gelişmiş görüntüleme seçeneklerini kullanabilirsiniz. Her iki seçenekte de ADA alımı yapmak için Limit, Piyasa ve Koşul emirlerinden birini seçebilirsiniz. Fiyat kısmından coin’i aldığınız fiyatı görürsünüz. Daha sonra almak istediğiniz ADA miktarını girip alım işleminizi tamamlayabilirsiniz.
