Likidite, kripto paralar gibi finansal ürünlerin fiat (itibari) paraya çevrilebilme kolaylığını ölçmek için kullanılan bir kavramdır. Geleneksel piyasalarda da likidite kavramına yer verilir.
Kripto para piyasalarında likidite ne kadar alıcı ve satıcının olduğuna bağlıdır. İşlemlerin ne kadar kolay tamamlanabildiğinden de etkilenir. Böylece alım veya satım yapmak isteyen kullanıcılar o anki piyasa fiyatına yakın işlemler gerçekleştirebilirler. Genel çerçevede Bitcoin ve Ethereum gibi piyasa değeri ve işlem hacmi yüksek olan kripto paraların likiditesi de yüksektir.
Buradaki mantık oldukça basittir. Bir kripto para piyasasında ne kadar çok alıcı ve satıcı varsa onları birbirleriyle eşleştirmek de o kadar kolay olacaktır. Emirlerin eşleşmesinin kolaylığı da işlemlerin kolay sonuçlandırılmasına yardımcı olur.
Düşük likidite
Piyasa değeri ve işlem hacmi yüksek olmayan kripto paraların düşük likiditesi olduğu söylenir. Bu kripto paralarda yüksek fiyat dalgalanmaları görülebilir. Bunun sebebi ise çok fazla alım satım yapan olmadığı için en ufak bir işlemin fiyata çok daha fazla etki edebilecek olmasıdır.
Örneğin günlük 20.000 dolarlık işlem hacmi olan bir kripto paranın kullanıcısı 5.000 dolar değerinde varlık satışı gerçekleştirmek isterse fiyat bundan yüksek likidite olan piyasalara göre çok daha fazla etkilenir. Bu da fiyatta düşüşe sebep olur.
Yüksek likidite
İşlem hacmi ve piyasa değeri yüksek olan kripto paralar yüksek likiditeye sahiptir. Bir başka deyişle o kripto parada aktif olarak alım satım yapılıyordur. Bu emir defterinin derinliğinden de gözlemlenebilir. Emirler hızlıca açılıp kapatılabildiği için varlığın piyasa fiyatına yakın işlem yapabilmek de düşük likiditeli piyasalara göre daha mümkündür.
Düşük likiditesi olan varlıkların aksine 5.000 dolarlık bir satış fiyatı o kadar ciddi etkilemeyebilir. Genelde yüksek likiditesi olan kripto paraların fiyatlarını balinaların işlemleri etkiler.
Kripto paralarda likiditenin önemi
Kripto paralarda likiditenin önemi üç ana başlık altında özetlenebilir.
- Kolay ve hızlı alım satım: Likiditenin yüksek olduğu varlıklarda işlemler hızlıca kapatılabilir. Çünkü emirlerin eşleştirilebilmesi için piyasada yeterli alıcı ve satıcı bulunur. Aynı zamanda işlemin hızlı gerçekleştirilebilmesi sayesinde varlığın o anki fiyatına yakın işlemler gerçekleştirilebilir.
- Volatilite: Yüksek likiditenin olması işlem hacminin de yüksek olduğu anlamına gelir. İşlem hacminin yüksek olduğu piyasalarda daha az volatilite görülür. Yani kripto para alım satımlardan yüksek volatiliteli piyasalarda olduğu kadar çok etkilenmez.
- Spread’ler: Spread kavramı bid (alış) ve ask (satış) arasındaki farkla hesaplanır. En yüksek alış fiyatıyla en düşük satış fiyatı arasındaki fark bid-ask spread’ini gösterir. Likidite yüksek olduğunda spread daha dardır. Böylece alış ve satış arasındaki uçurum daha azdır.
Liq olmak ne demek?
İngilizce ayrımına bakıldığında likiditasyon ve likidite anlam olarak biraz daha farklı yorumlanabilir. Likidite fiat paraya çevrilebilme kolaylığıdır. Bir varlığın emir defteri ne kadar derinse ve alıcıların ve satıcıların sayısı birbirine ne kadar yakınsa likidite de o kadar iyi durumda demektir.
Likiditasyon ise fiyatın kullanıcıya karşı hareket etmesi olarak düşünülebilir. Genellikle vadeli işlem piyasalarında gözlemlenir ancak spot piyasalarda da karşılaşmak mümkündür.
