Casper Network, ölçeklenebilir bir Katman-1 (Layer-1) blokzinciridir. Ağın utility (hizmet) token’ı CSPR’dır. Her ne kadar gelişmiş bir teknoloji olsa da gerçek hayatta blokzincirinin kullanımı çoğu kişi, kurum ve kuruluş için zor olabilir. Casper da bu noktada devreye girerek gerçek hayata bir köprü görevi görmeyi amaçlar. Bunun için de Proof-of-Stake (PoS) algoritmasını ve WebAssembly’yi (Wasm) kullanır.
Casper bünyesinde geliştirilebilen akıllı sözleşmeler ve tokenizasyonu yapılmış varlıklar için bir altyapı bulunur. Yani platformu kullanarak güvenli uygulamalar geliştirebilir, eğer bir yasa değişikliği olursa o uygulamaları kolay bir şekilde güncelleyebilir ve PoS sayesinde daha düşük ücretlerden yararlanabilirsiniz.
Platformda Turing complete (Turing bütünlüğü) kullanılır. Bu sayede yeterli kaynak sağlandığı sürece herhangi bir insan müdahalesi olmadan akıllı sözleşmeleri anlayıp kendi kendine yürütebilir. Mutabakat (consensus) algoritması olarak da Zug’u kullanır. Bundan önce Highway kullanan platform, Casper 2.0’ın tanıtılmasıyla birlikte Zug’a geçmiştir. Ekip bu sayede sürecin çok daha kolay işleyebileceğini savunur.
Casper ne zaman ve kim tarafından kuruldu?
Casper Network, 2018’de Medha Parlikar ve Mrinal Manohar tarafından kurulmuştur. Ana ağda ise (mainnet’te) 2021 yılında yayınlanmıştır.
Casper 2.0
Casper 2.0, Casper Network’ün yeni güncellemesidir. Casper’ın ilk faydalandığı mutabakat mekanizması Highway olarak bilinir. Highway, Casper’ın CBC (Correct-by-Construction) araştırma modelini kullanır. Ancak Highway’in yapısı ağda gecikmelere yol açmış ve süreci zorlaştırmıştır. Bu sebeple Casper 2.0 ile birlikte Zug’a geçiş yapılmıştır. Zug sayesinde bilişsel işlemlerin karmaşıklığı azaltılarak blokların daha hızlı bir şekilde sonuçlandırılması amaçlanır.
Highway gibi algoritmalar tüm doğrulayıcılar bir konu üzerinde anlaşsa bile izlenen turun hepsinin tamamlanmasını gerektirir. Bu da sürecin uzamasına sebep olur. Ancak Zug sayesinde eğer tüm doğrulayıcılar fikir birliğine varırsa sistem direkt olarak son bloğa geçer. Böylece daha hızlı aksiyon alınmış olur. Gerçek hayattaki süreçler düşünülürse bu önemli bir noktadır. Örneğin bir ödeme sistemi geliştirmek istenirse Zug’un sağladığı hıza oldukça ihtiyaç duyulacaktır.
Casper coin nedir?
Casper coin, Casper Network’te kullanılan utility token’ıdır. Ağın güçlendirilmesi ve güvenliği için kullanılır. Aynı zamanda doğrulayıcıların (validatorların) ödüllendirilmesi için de önemlidir. Yani Casper Network’ün sunduğu hizmetlerden yararlanabilmek için CSPR coin’e ihtiyaç duyarsınız. Bu hizmetler arasında dApp’ler (merkeziyetsiz uygulamalar), NFT (Non-fungible token) platformları ve cüzdanlar gibi seçenekler bulunur.
CSPR’ın en yaygın kullanıldığı durumlardan biri staking’ini yapmaktır. Bu süreçte kullanıcılar CSPR’larını platforma stake ederek hem ağın güvenliğine ve geliştirilmesine yardımcı olurlar hem de karşılığında çeşitli ödüller kazanırlar. Bir diğer yaygın kullanım alanı ise NFT’lerdir. Casper Network’teki NFT alış satış işlemleri için CSPR sahibi olmanız gerekir.
Casper nasıl çalışır?
Casper’ın çalışma mantığı PoS algoritmasını kullanan diğer projelerle benzerdir. İşlemlerin onaylanması ve ağın devamlılığının sağlanması için token’ların stake’lenmesi gerekir. Bunun karşılığında da katkıda bulunan kullanıcılar ödül olarak CSPR kazanırlar. CSPR, Casper Network’ün token’ıdır.
Platform Wasm üzerinden bir sanal makine (virtual machine) kullanır. Wasm’ın kullanılmasıyla birlikte gerçek dünyada sıklıkla kullanılan Rust ve JavaScript gibi programlama dilleri kullanılabilir. Bu da web2 alanında çalışan geliştiriclerin web3’e daha kolay bir şekilde geçebilmesini sağlar. Bu durum akıllı sözleşmelerin uygulanabilirliği için önemlidir. Casper’daki akıllı sözleşmelerin çoğunun Rust dilinde yazıldığını da unutmamak gerekir.
Casper nasıl kullanılır?
Casper Network’ü akıllı sözleşmeler, kurumsal kullanım, staking, blok doğrulayıcı olarak görev alma, NFT’ler ve tokenizasyon için kullanabilirsiniz. Normalde akıllı sözleşmeler oluşturulduktan sonra kilitlenir ve bir daha değiştirilemez. Ancak Casper’ı kullanan geliştiriciler akıllı sözleşmeleri güncelleyebilirler. Böylece herhangi bir hata olduğunda her şeyi yeniden oluşturmak yerine sadece sözleşme üzerinde güncelleme yapabilirler.
Akıllı sözleşmelerin bu şekilde güncellenebilmesi kurumsal kullanım açısından da önemlidir. Örneğin herhangi bir yasal düzenleme olduğunda şirketler akıllı sözleşmeleri güncelleyerek herhangi bir sorun oluşmasını engelleyebilirler. Böylece şirketlerin ihtiyaç duyabileceği ölçeklenebilirlik, uyumluluk ve veri gizliliği gibi durumlar korunmuş olur.
Bir Proof-of-Stake (PoS) blokzinciri olduğu için ağda staking yapılabilir ve blokları doğrulamak için görev alınabilir. Bu sistemin PoS kullanan diğer blokzincirlerinden bir farkı yoktur. Kullanıcılar doğrulayıcı olarak görev alıp blokzincirine yeni blokların eklenmesine katkıda bulunur. Ayrıca CSPR stake’leyerek de çeşitli ödüller kazanabilirler. Son olarak Casper Network’ü kullanarak NFT çıkarabilir ve alış satış işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Casper güvenilir mi?
Casper’ın PoS mutabakatını kullanıyor olması olumlu bir özelliktir. PoS’un Proof-of-Work’e (PoW) göre saldırılara karşı daha güvenli olduğu düşünülmektedir. PoS sayesinde kullanıcılar staking yaparak ağın güvenliğine katkı sağlayabilirler. Rust gibi çok kullanılan ve bilinen bir dilin kullanılması da platforma dair güvenlik algısını olumlu yönde etkileyebilir.
Ancak herhangi bir kripto para projesinde görülebileceği gibi riskleri bulunabilir. Bu yüzden kullanıcıların kendi araştırmalarını yapmaları gerekir. Örneğin 2024’te platformda bir güvenlik ihlali tespit edilmiştir. Ekip ihlali hızlı bir şekilde tespit edip platformdaki işlemleri dondurmuştur. Bu gibi olaylara dikkat edilmesi önemli bir yer tutar.
Casper coin yorumları ve geleceği
Casper coin’in geleceğini değerlendirirken sağladıkları ürünlerin durumu göz önüne alınmalıdır. Bu bağlamda en önemli etkenlerden biri akıllı sözleşmelere getirdikleri yenilikler ve kurumsal firmaları gözetmeleridir. Ölçeklenebilir ve özelleştirilebilir çözümler sunması birçok yatırımcının ve projenin ilgisini çekebilir. Bu da platformun ilerideki adımlarını olumlu etkileyebilir.
Ancak herhangi bir kripto para projesinde görülebileceği gibi riskleri bulunabilir. Bu yüzden kullanıcıların kendi araştırmalarını yapmaları gerekir. Özellikle hakkında çıkan haberler topluluğun davranışlarını etkileyebilir. Casper 2.0’ın ortaya çıkması olumlu etki oluşturabilen haberler arasında yerini alırken güvenlik ihlali haberleri de olumsuz etki oluşturabilir.
En düşük fiyat ile en yüksek fiyat ve toplam arz
CSPR bugüne dek en yüksek fiyatını 1.36 dolar ile 12 Mayıs 2021’dde görürken en düşük fiyatını 0,006248 dolar ile 5 Kasım 2024’te gördü. Toplam arzı 13.739.499.313 CSPR olan kripto paranın dolaşımdaki arzı ise 13.270.687.380 CSPR’dır.
