ABD Doları (USD), Amerika Birleşik Devletleri’nin resmî para birimidir. USD aynı zamanda küresel ekonomide en yaygın kullanılan rezerv para birimidir. “$” sembolüyle gösterilir ve 100 cent’e bölünür. Dolar yalnızca ABD sınırları içinde değil, dünya genelindeki pek çok ülkede de ödeme ve yatırım aracı olarak kullanılmaktadır.
ABD Doları nasıl bulundu?
ABD Doları’nın ortaya çıkışı, Amerika’nın kendi parasını üretme ihtiyacından doğmuştur. 1700’lü yıllarda Amerika’da İngiliz sterlini ve diğer yabancı paralar yaygın olarak kullanılıyordu. Bağımsızlık sonrası ekonomik istikrarı sağlamak amacıyla 1792 yılında Coinage Act (Madeni Para Yasası) çıkarıldı ve ABD’nin ilk resmî para birimi olarak “dollar” kabul edildi. Bu isim, Avusturya’da kullanılan ve “thaler” olarak bilinen para biriminden esinlenmiştir. ABD Doları başlangıçta altın ve gümüşe dayalı çift metalli sistemle destekleniyordu, ancak zamanla bu sistem terk edildi.
Amerikan Dolarının tarihi
ABD Doları’nın tarihi, hem Amerikan ekonomisinin gelişimini hem de küresel para sistemindeki değişimleri yansıtır. 1861’de iç savaş sırasında ilk kağıt paralar (greenbacks) basılmış ve dolaşıma sokulmuştur. 20. yüzyılın ortalarında dolar, Bretton Woods Anlaşması ile birlikte küresel rezerv para haline gelmiş, altın karşılığı sabitlenen tek para birimi olmuştur. Ancak 1971 yılında Başkan Richard Nixon, altın standardını kaldırarak doların tamamen serbest dalgalı kura geçmesini sağlamıştır. Bu hamleyle birlikte ABD Doları, yalnızca devletin güveni ve ekonomik gücüyle desteklenen bir fiat para birimi haline gelmiştir. Günümüzde ise dijital dolar, merkez bankası politikaları ve küresel ekonomi üzerindeki etkileriyle sürekli gündemde yer almaktadır.
Bretton Woods Anlaşması nedir?
Bretton Woods Anlaşması, 1944 yılında ABD’nin New Hampshire eyaletindeki Bretton Woods kasabasında düzenlenen uluslararası bir konferans sonucunda imzalanmıştır. Bu anlaşmayla modern küresel finans sisteminin temellerini atmıştır. II. Dünya Savaşı’nın sona ermesine yakın bir dönemde yapılan bu anlaşmanın amacı, küresel ekonomik istikrarı sağlamak, döviz kurlarını düzenlemek ve uluslararası ticareti güvence altına almaktı. Anlaşmayla ABD doları, uluslararası rezerv para birimi olarak belirlenmiş ve 1 ons altının 35 dolara sabitlendiği bir sistem oluşturulmuştur. Diğer tüm para birimleri de dolara sabitlenerek döviz kurları kontrol altına alınmıştır. Bu sistemle Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi kurumlar da kurulmuş, ülkeler arasında finansal iş birliği teşvik edilmiştir. Ancak zamanla ABD’nin artan dış ticaret açığı, doların aşırı arzı ve altın rezervlerinin yetersiz kalması gibi nedenlerle sistem sürdürülemez hale gelmiştir. 15 Ağustos 1971’de Başkan Richard Nixon’ın doların altın karşılığına son vermesiyle Bretton Woods sistemi sona ermiş, dünya serbest dalgalı kur sistemine geçmiştir. Buna rağmen Bretton Woods, finans tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve bugün hâlâ etkileri hissedilen bir sistemin temelini oluşturmuştur.
ABD Doları nerede basılıyor?
ABD Doları’nın basımı, United States Bureau of Engraving and Printing (BEP) adlı devlet kurumu tarafından gerçekleştirilir. BEP’in Washington, D.C. ve Fort Worth, Texas olmak üzere iki ana üretim tesisi bulunur. Bu tesislerde kağıt paralar üretilirken, madeni paralar ise United States Mint tarafından Philadelphia, Denver, San Francisco ve West Point’te basılır. Doların üretimi, yüksek güvenlikli tesislerde, sahteciliğe karşı gelişmiş teknolojilerle gerçekleştirilir. Her banknot benzersiz seri numarasına, güvenlik iplerine, su işaretlerine ve mikro yazılara sahiptir.
